Jakie towary podlegają CBAM? Kategorie produktów objęte obowiązkiem raportowania

1 października 2023 r. to data, którą wyraźnie zapamiętają importerzy z UE. Weszły wtedy w życie nowe przepisy związane z wdrożeniem unijnego mechanizmu CBAM (tzw. graniczny podatek węglowy Carbon Border Adjustment Mechanism; CBAM).

Nakłada on na tych przedsiębiorców nowe obowiązki sprawozdawcze oraz konieczność obliczania emisji gazów cieplarnianych „wbudowanych” w importowane towary (pochodzących z procesów produkcji towarów, jak i z wytwarzania energii elektrycznej zużywanej podczas ich produkcji). Z całą pewnością więc importerzy wyrobów objętych CBAM powinni więc już teraz rozpocząć przygotowania do nowych zapisów.

Zatem, jakie są towary objęte podatkiem CBAM? Do kiedy trwa okres przejściowy CBAM i jak w tym procesie pomóc mogą dedykowane szkolenia dla firm?

Mechanizm CBAM – co to i jaki ma cel?

CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism) to jeden z głównych środków Unii Europejskiej umożliwiających realizację celów klimatycznych na 2030 r. oraz 2050 r. związanych z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych.

W okresie przejściowym (do końca 2025 r.) importerzy produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych pochodzących z państw trzecich (w których nie ma podatków dotyczących emisji CO2) są zobowiązani do kwartalnego raportowani ich ilości i deklarowania poziomu emisji, który powstał w procesie produkcji danego wyrobu.

Po okresie przejściowym importerzy towarów objętych CBAM dodatkowo będą musieli dokonać zakupu certyfikatów CBAM i ich umorzenia na podstawie obliczenia emisji wbudowanych. Sposób jej wyliczania został opisany w przepisach wykonawczych do Rozporządzenia CBAM, przyjętych przez Komisję Europejską w połowie sierpnia 2023 r., a także w wytycznych KE dla importerów oraz zagranicznych operatorów instalacji produkcyjnych.

Warto wspomnieć, że od początku 2026 r. jedynie firmy zarejestrowane na potrzeby CBAM jako „Upoważnieni Zgłaszający” będą mogły importować do UE wyroby objęte CBAM.

Towary CBAM (z załącznika I rozporządzenia 2023/956)

Mechanizm CBAM dotyczy towarów z listy poniżej (po myślniku podano gaz cieplarniany). Produkty objęte to:

a. Cement, w tym:

• Klinkier cementowy – dwutlenek węgla,
• Cement glinowy – dwutlenek węgla,
• Biały cement portlandzki, nawet sztucznie barwiony – dwutlenek węgla.

b. Energia elektryczna (dwutlenek węgla).

c. Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa lub trzy z pierwiastków nawozowych: azot, fosfor i potas:

• Kwas azotowy i mieszaniny nitrujące – dwutlenek węgla i podtlenek azotu,
• Azotany potasu – dwutlenek węgla i podtlenek azotu,
• Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym – dwutlenek węgla,
• Nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe – dwutlenek węgla,
• Nawozy mineralne lub chemiczne, zawierające dwa lub trzy pierwiastki nawozowe: azot, fosfor i potas – dwutlenek węgla i podtlenek azotu.

d. Żeliwo i stal – dwutlenek węgla, z wyjątkiem:

• Żelazokrzemu,
• Żelazomolibdenu,
• Żelazowanadu,
• Żelazoniobu,
• Żelazofosforu,
• Odpadów i złomu żeliwa i stali oraz wlewek do przetopienia z żeliwa lub stali.

e. Aluminium – dwutlenek węgla.

f. Chemikalia –dwutlenek węgla.

To tylko przykłady towarów objętych CBAM. W celu ich dokładnej identyfikacji powinno się sprawdzić w dokumentach celnych, czy kody CN importowanych towarów znajdują się w załączniku I rozporządzenia CBAM 2023/956.

Warto dodać, że mechanizmowi CBAM podlegają także importowane towary przetworzone z produktów wymienionych w załączniku, powstałe w wyniku procedury uszlachetnienia czynnego. Zgodnie z art. 205 rozporządzenia (UE) nr 952/2013 dotyczy to także towarów powracająch z obszaru celnego UE. Natomiast produkty przetworzone powstałe w wyniku procedury uszlachetniania biernego są zwolnione z obowiązku sprawozdawczego w okresie przejściowym.

Wyłączenia z mechanizmu CBAM

Trzeba pamiętać, że mechanizm dostosowywania cen (mechanizm CBAM) nie obejmuje towarów z państw trzecich:

• o niewielkiej wartości z załącznika I o łącznej wartości nieprzekraczającej kwoty 150EUR/przesyłkę (tzw. wyłączenie de minimis),
• dotyczących działań wojskowych Państw Członkowskich lub Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony oraz NATO,
• towarów i przywozu energii elektrycznej z Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, Szwajcarii, oraz obszarów takich jak: Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta i Melilla.

Mechanizm CBAM, zwany też granicznym podatkiem węglowym, może wzbudzać obawy. Jednak warto pamiętać, że oprócz celów klimatycznych ma także zadbać o interesy producentów w UE. Po pierwsze, wyroby przywożone z państw trzecich po opłaceniu podatku z uwzględnieniem emisji CO2 zmniejszy ich konkurencyjność względem towarów pochodzących z UE. Po drugie, chroni on przed uciekaniem branży produkcyjnej do krajów, gdzie nie ma tego typu podatków lub są one mniejsze niż w Unii Europejskiej.

Szkolenia z unijnego mechanizmu CBAM

Firmy mają możliwość skorzystania ze wsparcia szkoleniowego dotyczącego unijnego mechanizmu CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism), które pozwoli im zdobyć niezbędne zaplecze teoretyczne i merytoryczne. Szkolenia od Vademecun są kluczowe, aby przedsiębiorstwa mogły skutecznie zrozumieć i dostosować się do nowych wymogów regulacyjnych związanych z handlem emisjami i węglowym śladem produktów importowanych do Unii Europejskiej.

Dzięki uczestnictwu w tych szkoleniach organizacja będzie przygotowana do wdrożenia niezbędnych działań, co nie tylko pomoże im spełnić obowiązujące przepisy, ale także zyskać przewagę konkurencyjną na rynku.

Alternatywnie skorzystaj ze szkoleń z obrotu towarami z zagranicą, które polecane są m.in. specjalistom z działów spedycji, logistyki, zakupów, sprzedaży oraz księgowości.