Towary podwójnego zastosowania (DUAL USE) i sankcje w związku z konfliktem zbrojnym

Towary podwójnego zastosowania (TPZ) to towary, które choć zostały przez producenta zaprojektowane do zastosowań cywilnych, mogą zostać wykorzystane przez użytkowników również do celów militarnych, np. w konstrukcji, wytwarzaniu lub do badań i rozwoju broni masowego rażenia lub nowoczesnych broni konwencjonalnych.

9 września 2021 r. weszły w życie nowe regulacje prawne określone przez UE przy transakcjach międzynarodowych produktami podwójnego zastosowania – rozporządzenie zmieniające nr 2021/821 z 20 maja 2021 r. ustanawiające unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania.

Kluczowe zmiany obejmują:

• dwa nowe ogólne zezwolenia na wywóz,
• nowe wymogi dotyczące wewnętrznych polityk zgodności i należytej staranności,
• nowe kontrole obejmujące sytuacje, w których przedsiębiorstwo udziela pomocy technicznej związanej z produktami podwójnego zastosowania,
• nowe środki kontroli końcowego zastosowania produktów służących do cyberinwigilacji,
• zmiany w zakresie okresu ważności zezwoleń oraz przepisów dotyczących przechowywania dokumentacji.

Lista produktów i technologii objętych kontrolą podlega regularnej aktualizacji.

11 stycznia 2023 r. Komisja Europejska zaktualizowała unijny wykaz kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania, czyli załącznik I do rozporządzenia (UE) 2021/821. W wykazie kontrolnym zawarto nowe pozycje w dziedzinie elektroniki, półprzewodników i komputerów, takie jak:

• elektroniczne projektowanie wspomagane komputerowo (ECAD),
• niektóre syntezatory częstotliwości i generatory sygnałów,
• tlenek galu i diament jako nowe materiały półprzewodnikowe,
• powiązane z nimi technologie

Program szkolenia:

1. Towary podwójnego zastosowania – zakres pojęć i definicje:
   • towary podwójnego zastosowania definicja i zakres pojęcia,
   • klauzula „Catach All” i zasady jej stosowania.
2. Przepisy prawa międzynarodowego, unijnego i krajowego regulujące obrót towarowy:
   • podstawowe i szczegółowe cele kontroli obrotu,
   • pojęcie proliferacji towarów i technologii wrażliwych oraz jej globalne znaczenie,
   • reżimy kontrolne i konwencje międzynarodowe dotyczące kontroli obrotu towarami strategicznymi,
   • kraje objęte embargiem na dostawy towarów o zastosowaniu militarnym, towarów objętych klauzulą „Catch All” oraz towarów nie wymienionych na listach kontrolnych będących w założeniu prekursorami towarów DU,
   • najważniejsze przepisy prawa UE i prawa polskiego dotyczące obrotu towarami o podwójnym zastosowaniu.
3. Towary o podwójnym zastosowaniu (dual use) – klasyfikacja towarów:
   • lista towarów podwójnego zastosowania wprowadzona w krajach UE i w Polsce, klasyfikacja ECCN,
   • rola rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/821 z dnia 20 maja 2021 r. ustanawiającego unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania.
4. Praktyka identyfikacji towarów o podwójnym zastosowaniu na podstawie obowiązujących list kontrolnych oraz w powiązaniu z klasyfikacją opartą o Wspólną Taryfę Celną:
   • znaczenie kodu taryfy celnej w powiązaniu z listami kontrolnymi,
   • praktyka identyfikacji towarów na podstawie kodów TARIC i pozycji zawartych w aplikacji ISZTAR 4, znaczenie i zastosowanie przypisów LU i DU,
   • praktyka identyfikacji towarów ze szczególnym uwzględnieniem towarów podwójnego zastosowania (DU) na listach kontrolnych,
   • demonstracja i praktyczne czynności identyfikacyjne z użyciem Taryfy Celnej (ISZTAR 4 lub TARIC) w powiązaniu z listami kontrolnymi.
5. Zezwolenia na obrót towarami podwójnego zastosowania – zakres i zasady stosowania, praktyka uzyskania zezwolenia i zastosowania go w operacjach celno-podatkowych:
   • rodzaje zezwoleń na obrót międzynarodowy towarami strategicznymi,
   • informacje teoretyczne i podejście praktyczne do uzyskania zezwolenia na obrót.
   • teoria i praktyka stosowania zezwoleń w toku odpraw celnych i kontroli celnej.
6. Wymogi prawne i zasady kontroli handlu towarami podwójnego zastosowania oraz przepisy karne:
   • konsekwencje braku stosowania lub świadomego łamania przepisów prawa,
   • sankcje karne oraz kary porządkowe stosowane w Polsce w stosunku do podmiotów i osób realizujących obrót towarami strategicznymi z naruszeniem przepisów prawa międzynarodowego, unijnego i polskiego.
7. Rola organów kontrolnych i organów nadzoru obrotu towarami DU:
   • polskie organy kontroli obrotu, organy nadzoru, rola organów celnych UE w realizacji operacji w ramach handlu międzynarodowego,
   • szczególna rola Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w obrocie towarami strategicznymi, wydawanie zezwoleń i konsultacje.
8. Pytania uczestników oraz analiza i dyskusja na temat uprzednio zgłoszonych przypadków.